Są to działania ukierunkowane na poprawę sprawności motoryki małej, kluczowej w nauce pisania, ale ważnej także przy wykonywaniu innych czynności manualnych.
Ręce nie funkcjonują w odosobnieniu; aby móc wykonywać precyzyjne ruchy dłońmi tj. manipulacja, samoobsługa, posługiwanie się narzędziami, grafomotoryka/rysowanie, pisanie/ itp., musimy mieć dobrą kontrolę posturalną ciała na którą składa się wiele elementów. Ręce też funkcjonują w połączeniu ze wzrokiem, dlatego podczas terapii ręki funkcje wzrokowe również są brane pod uwagę.
Podczas czynności pisania dziecko musi sobie poradzić z takimi aktywnościami jak:
- siedzenie przy stoliku,
- do tego musi skupić uwagę,
- a następnie wykonać czynność pisania – czyli skupić wzrok, dobrze trzymać ołówek i na koniec prawidłowo sterować ołówkiem, aby pisać literki.
Podczas zajęć uczymy i zwracamy uwagę na zachowanie właściwej pozycji ciała podczas wykonywania zadań grafomotorycznych oraz opanowanie prawidłowego chwytu ołówka lub długopisu.
Czynników zaburzających i utrudniających pracę ręki jest bowiem bardzo wiele, nie zawsze jednak należy ich szukać w samej ręce!
Dlatego przed rozpoczęciem zajęć, terapeuta ocenia wszystkie funkcje u dziecka odpowiedzialne za rozwój motoryki małej i na tej podstawie układa indywidualny plan terapeutyczny.
Fundamentami rozwoju umiejętności małej motoryki są:
- Umiejętności manipulacyjne,
- Percepcja czuciowa /zmysł dotyku i propriocepcji/,
- Koordynacja obustronna kończyn górnych, umiejętności przekraczania linii środkowej ciała,
- Kontrola posturalna ciała: prawidłowego napięcia mięśniowego, prawidłowej stabilizacji centralnej, siły i wytrzymałości mięśni tułowia i obręczy barkowej oraz prawidłowej ruchomości w obrębie obręczy barkowej , stawu łokciowego, nadgarstka i palców.
Objawy dysfunkcji małej motoryki:
- Trudności w wykonywaniu czynności samoobsługowych i manualnych: problemy z samodzielnym ubieraniem, zapinaniem guzików, zamków, suwaków, wiązaniem sznurowadeł,
- Trudnościami z budowaniem z klocków, niechęć dziecka do rysowania, proste rysunki,
- Trudności w planowaniu ruchu szczególnie w nowych sytuacjach: często dzieci wykonują zadania w sposób „dziwaczny”, ich ruch wydaję się sztywny, nieskoordynowany,
- Niechętnie uczestniczy w zabawach ruchowych i lekcjach w-f, ponieważ ma trudności z wykonywaniem niektórych ćwiczeń, np. układów gimnastycznych.
- Ma obniżoną sprawność ruchową: słabo biega, skacze, ma trudności z wykonywaniem ćwiczeń równoważnych (chodzenie po linii, stanie na jednej nodze), ma trudności z uczeniem się jazdy na nartach, łyżwach, rowerze, trudności z rzucaniem i chwytaniem piłki,
- Niechęć do rysowania i pisania – przez zły sposób trzymania długopisu ręka szybko się męczy, przyjmowanie nie właściwej pozycji do pisanie, podpieranie się ręką podczas pisania, kładzenie się na blacie,
- Trudności z rysowaniem szlaczków w liniaturze zeszytu, odtwarzaniem złożonych figur geometrycznych – niski poziom graficzny rysunków i pisania,
- Trudności w wykonywani czynnościach manualnych, trudności w posługiwaniu się prostymi narzędziami; trudności podczas takich czynności jak wycinanie nożyczkami, nawlekania, manipulacja małymi przedmiotami,
- Zakłócenia ogólnej koordynacji wzrokowo-ruchowej przy czynnościach wykonywanych pod kontrolą wzroku,
- Szybkość i zakres ruchów rąk niedostosowane do charakteru wykonywanej czynności; ruchy zbyt zamaszyste,
- Wydłużony czas opanowania oraz wykonania wyuczonych czynności motorycznej;
- Globalne zaburzenia napięcia mięśniowego (obniżony, podwyższony lub zmienny tonus mięśniowy)
Terapia ręki zalecana jest dla dzieci z dysleksją jako terapia wspomagająca.
