Każdego dnia nasze zmysły: wzrok, słuch, dotyk, węch, układ przedsionkowy /równowaga, ruch/, czucie głębokie / czyli czucie swojego ciała/ przekazują nam mnóstwo informacji. Nasz mózg musi nieustanie zawiadywać tymi informacjami w taki sposób, aby zorganizować reakcję ruchową, myślową, emocjonalną, odpowiednią i adekwatną do sytuacji.
Najważniejszymi systemami sensorycznymi są system przedsionkowy, proprioceptywny i dotykowy. Rozwijają się one już w pierwszych tygodniach okresu płodowego. Ich prawidłowe funkcjonowanie wpływa na pracę pozostałych zmysłów i przyczynia się do rozwoju napięcia mięśniowego, koordynacji ruchowej, reakcji równoważnych, ruchów oczu, świadomości ciała, rozwój mowy.
Zaburzenia integracji sensorycznej mogą negatywnie wpływać na zachowanie, wykonywanie zadań z codziennego życia /mycia, ubierania się, wykonywanie prac domowych, czy zadań szkolnych/, koncentrację uwagi, reakcje społeczne, zdolności do planowania, organizowania czasu, nieadekwatne reakcje dziecka na otaczające je bodźce z otoczenia.
- Wybrane objawy dysfunkcji integracji sensorycznej:
- Nadmierna lub zbyt mała wrażliwość na bodźce dotykowe, wzrokowe, słuchowe oraz ruch, np. unikanie dotykania niektórych faktur (piasek, kasza); unikanie zabaw plasteliną, malowania palcami;
- Dziecko źle toleruje wykonywanie przy nim czynności pielęgnacyjnych i higienicznych, takich jak: obcinanie włosów, paznokci, mycie twarzy, zębów, smarowanie kremem, czesanie, czyszczenie nosa, uszu itp.
- Ma problemy z samodzielnym myciem się, ubieraniem, zwłaszcza zapinaniem guzików i sznurowaniem butów, problemy z manipulacją, posługiwaniem się sztućcami, nożyczkami, rysowaniem, pisaniem, nieprawidłowy chwyt długopisu;
- Niezgrabność ruchowa
- Jest nadruchliwe, nie może usiedzieć/ustać w jednym miejscu,
- Trudno się koncentruje, a łatwo rozprasza,
- Wykazuje nadwrażliwość na dźwięki, na światło;
- Ma trudności w nauce pisania i czytania;
- Ma kłopoty przepisywaniem z tablicy, gubi litery, sylaby;
- Myli strony prawa-lewa, szczególnie gdy nie ma czasu na zastanowienie;
- Ma trudności z wysłuchiwaniem, zrozumieniem poleceń;
- Nabywanie nowych umiejętności ruchowych sprawia mu trudność, np. jazda na rowerze, rzucanie i łapanie piłki, pływanie,,
- Unika zabaw na huśtawce, karuzeli, lub nadmierne poszukiwanie tych zabaw;
- Przejawia duży lęk przed upadkiem lub wysokością, okazuje niepokój, gdy musi oderwać nogi od podłoża, np. wejść na wysokie schody, na drabinkę:
- Niski próg tolerancji na bliskość innej osoby.
- Wykazuje zbyt wysoki lub zbyt niski poziom aktywności ruchowej
- Ma zaburzenia napięcia mięśniowego: szybka męczliwość podczas aktywności fizycznych, podczas dłuższego siedzenia ma trudności z utrzymaniem głowy w pozycji pionowej, podpiera ją ręką, kładzie się na stoliku itp
- Ma trudności w koncentracji, jest impulsywne, nadwrażliwe emocjonalnie, często się obraża, bywa uparte, negatywistyczne,
- Trudniej mu zaakceptować zmiany w codziennej rutynie;
- Ma problemy w relacjach rówieśniczych, często wycofuje się z grupy, bawi się samo
Terapia integracji kierowana jest również do dzieci:
- z autyzmem
- z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym
- niewidomych, niedowidzących, niesłyszących, niedosłyszących
- z ADHD, ADD
- z schorzeniami genetycznymi t.j zespół Downa, Reta i in.
Diagnoza procesów integracji sensorycznej
Rozpoczęcie terapii integracji sensorycznej (SI) poprzedzone jest dokładną diagnozą dziecka opartą na standaryzowanych technikach. Na podstawie przeprowadzonych badań i obserwacji zostaje opracowana pisemna diagnoza oraz indywidualny plan terapii. Również rodzice otrzymują wskazówki terapeutyczne, które powinni realizować w domu.
Diagnozy procesów integracji sensorycznej może dokonać wyłącznie certyfikowany terapeuta integracji sensorycznej.
Diagnoza zajmuje zwykle od trzech do czterech spotkań (w zależności od aktywności i nastroju dziecka). Na diagnozę składają się:
- wywiad z rodzicami, dotyczący okresu płodowego, okołoporodowego, oraz okresu po urodzeniu, pytania dotyczą rozwoju ruchowego, poznawczego, mowy, stanu zdrowia dziecka, zachowania w domu i w szkole/przedszkolu.
- Testów Południowokalifornijskich (SCSIT), które oceniają między innymi: planowanie ruchu, praksje oralne, różnicowanie wrażeń dotykowych, naśladownictwo ruchowe, równowagę, koordynację wzrokowo-ruchową.
- Prób z obserwacji klinicznej oceniających między innymi lateralizację, odruchy, napięcie mięśni, pracę gałek ocznych, poziom pobudzenia systemu przedsionkowego
- kwestionariusze wypełniane przez rodziców/opiekunów dotyczące funkcjonowania dziecka w życiu codziennym,
- podsumowanie diagnozy tj. omówienie wyników poszczególnych testów i badań oraz zaleceń; rodzice otrzymują wyniki diagnozy oraz program terapii w formie pisemnej.
Proces diagnostyczny, , jest bardzo indywidualny. Nie wszystkie dzieci podlegają w całości wyżej wymienionej procedurze. Ze względu na wiek, rodzaj czy nasilenie zaburzeń, utrudniony kontakt czy niepełną współpracę, diagnoza może mieć inną formułę. To jednak nie wyklucza zdiagnozowania dziecka i ustalenia programu terapeutycznego.
Przy zapisach na terapię SI honorujemy diagnozę, z innego ośrodka, nie starszą niż 6 miesięcy od daty jej przeprowadzenia. Konieczne jest jedynie dostarczenie kopii opisu diagnozy do terapeuty SI przed rozpoczęciem zajęć.
JAK CZĘSTO ODBYWAJĄ SIĘ SESJE TERAPEUTYCZNE?
Sesje odbywają się zwykle 1 x w tygodniu (przy głębszych zaburzeniach 2 x w tygodniu). Są to zajęcia indywidualne. Czas trwania terapii uzależniony jest od zaburzeń występujących u dziecka. Sesja terapeutyczna trwa 50 min.
Terapia integracji sensorycznej
Terapia jest prowadzona przez wykfalifikowanego terapeutę integracji sensorycznej. Terapia ta zwana „naukową zabawą” odbywa się w sali wyposażonej w specjalistyczny sprzęt i pomoce do stymulacji wszystkich systemów. Do terapii wykorzystywany jest specjalistyczny sprzęt taki jak: podwieszane platformy, huśtawki, hamaki, deskorolki, trampoliny, tunele, piłki gimnastyczne, równoważnie, a także materiały różnej faktury do stymulacji dotykowej, materiały do stymulacji wzrokowej, węchowej, smakowej itp. Przez zabawę przyjemną i interesującą dla dziecka dokonuje się integracja bodźców zmysłowych oraz doświadczeń płynących do ośrodkowego układu nerwowego, co pozwala na lepszą organizację działań. Podczas terapia SI nie uczy się dziecka konkretnych umiejętności (np. jazda na rowerze, pisanie, czytanie), ale usprawniania się pracę systemów sensorycznych i procesów układu nerwowego, odpowiedzialnych za rozwój tych umiejętności. Głównym zadaniem terapii jest dostarczenie kontrolowanej ilości bodźców sensorycznych przez różnorodne ćwiczenia, terapeuta stymuluje zmysły dziecka oraz usprawnia takie zakresy, jak np.: motoryka mała, motoryka duża, koordynacja wzrokowo-ruchowa.
Terapia integracji sensorycznej nie jest wyuczonym, stale powtarzającym się schematem ćwiczeń, ale sztuką ciągłej analizy zachowania dziecka, permanentnego doboru i modyfikacji stosowanych dla niego zadań.
Przygotowanie dziecka do zajęć
Zajęci SI są zajęciami opartymi na ruchu. Bardzo prosimy o zapewnienie dziecku wygodnego niekrępującego ruchów stroju: spodni dresowych, koszulki. Dzieci ćwiczą boso lub w skarpetach antypoślizgowych.
Diagnoza
- 2-3 spotkania po 60 min
Terapia
- Czas trwania: 50 min
- Zajęcia indywidualne